Jaskinie Koniepruskie - Koněpruské jeskyně - Czeskie klimaty - okiem Polaka
Menu główne:
Jaskinie Koniepruskie - Koněpruské jeskyně
Położenie.
Jaskinie Koniepruskie znajdują się wewnątrz wzgórza Złoty Koń (cz. Zlatý kůň) - (475,3 m npm) w pobliżu miejscowości Koněprusy na terenie Parku Narodowego "Czeski Kras" (cz. CHKO Český kras) około 5 km na południe od miasta Beroun. Jest to najdłuższy system jaskiniowy w Republice Czeskiej. Jaskinia rozbudowana jest na trzech poziomach w wapieniach dewońskich o łącznej długości zbadanych korytarzy ponad 2000 m. Różnica wysokości między najniższym i najwyższym punktem systemu jaskiniowego wynosi około 70 m. Jaskinia zamieszkiwana jest przez nietoperze, których naliczono tu około 300 osobników.
Więcej informacji znajdziecie na STRONIE INTERNETOWEJ "Správa Jeskyní České Republiky".
Pokaż Republika Czeska na większej mapie
Historia powstania i odkrycie.
Przez dziesięciolecia w okolicach wzgórza Złoty Koń prowadzona była eksploatacja doskonałej jakości białych wapieni dewońskich. Do dziś istnieje wiele śladów po mniejszych i większych kamieniołomach, rozsianych po okolicy. Stopniowo małe kamieniołomy zanikały, a większe łączyły się w ogromne i obecnie wapień wydobywa się w największym kamieniołomie Czarcie Schody (cz. Čertovy schody). Kamieniołom Houbův lom jest największym z nieczynnych kamieniołomów południowego stoku Złotego Konia. To właśnie na jego ścianie znajduje się wejście do Jaskini. Niektóre fragmenty ściany kamieniołomu są zbudowane z tropikalnej rafy koralowej, pochodzącej sprzed 400 milionów lat, z czasów kiedy obszar ten znajdował się w okolicach równika i stanowił dno tropikalnego morza.
Jaskinie Koniepruskie należą do jaskiń typu krasowego. Rozwinęły się w rozpuszczalnych w wodzie wapieniach dewońskich. Ich geneza nie jest dokładnie poznana, ale szacuje się, że najstarsze partie Jaskini mają kilkadziesiąt milionów lat. Prawdopodobnie pierwotnie była to tylko długa pionowa szczelina, która rozwinęła się zarówno pod wpływem ciśnienia wód termalnych jak i wód z opadów atmosferycznych. Wyższe partie Jaskini są najstarsze, a dolne najmłodsze. Szacuje się, że dzisiejsze, znane korytarze Jaskini to jedynie niewielki fragment większego, nieodkrytego jeszcze systemu jaskiniowego.
Jaskinie Koniepruskie zostały odkryte przez przypadek w 1950 roku. Po jednym z odstrzałów na terenie kamieniołomu, na wykonanej fotografii zauważono dość duży otwór. Otwór ten prowadził do środkowego piętra Jaskini. Po przystosowaniu Jaskini dla ruchy turystycznego została ona udostępniona do zwiedzania już w 1959 roku. Najmniej rozległym jest piętro górne, natomiast najobszerniejszym piętro środkowe. System jaskiniowy powstał 25 do 30 milionów lat temu dzięki deszczówce przenikającej tu licznymi szczelinami i kominami jaskiniowymi, która rozpuszczając skały uruchomiła proces krasowienia. Do najcenniejszych tutejszych nacieków należą Koniepruskie Róże (cz. Koněpruské růžice), które zawierają opal. Powstały one około 1,5 miliona lat temu, w okresie kiedy panował tu tropikalny klimat podzwrotnikowy i są uważane za najstarsze fragmenty polewy naciekowej. Nacieki te przypominają kalafiora bądź brukselkę wyrastające bezpośrednio ze skał. Różyczki zbudowane są z kalcytu zawierającego cieniutkie warstewki o mlecznym kolorze - to właśnie opal. Tego typu róże z opalem są niezwykle rzadkie, nawet w skali światowej.
Znaleziska w Jaskini.
W Jaskini znaleziono dużą ilość kości zwierząt jaskiniowych sprzed 600-13 tysięcy lat. Odkryto również kości ludzkie należące do gatunku Homo sapiens sprzed około 13 tysięcy lat. Kości te należały do około 46-letniej kobiety pochowanej w jednym z jaskiniowych kominów. Prawdopodobnie jej grób znajdował się o wiele wyżej a kości spadły na dno Jaskini po całkowitym rozkładzie ciała. Ciekawym znaleziskiem było odkrycie nielegalnej mennicy. W średniowieczu, w latach 1469-1472 na najwyższym piętrze Jaskini działała mennica bijąca fałszywe monety. Monety były produkowane z blachy miedzianej i później posrebrzane amalgamatem, naśladując srebro. Produkowano tu fałszywe husyckie halerze z emblematem czeskiego lwa, które dziś są symbolem Jaskini. Szacuje się, że w ciągu dwóch lat działalności mennicy wyprodukowano tu około 5000 monet. Ze względu na brak wzmianek w dokumentach historycznych można domyślać się, że nikogo nigdy nie złapano i do dziś nie wiadomo kto tę mennicę zorganizował.
Trasa zwiedzania.
Wejście do Jaskini zlokalizowane jest około 50 m nad dnem dawnego kamieniołomu - Houbový lom i prowadzi bezpośrednio do środkowego piętra. Po wejściu przechodzimy przez Jaskinię Spallanzaniho, Jaskinię U Varhan, gdzie ze stalaktytów wydobywają się różne dźwięki aż do pomieszczenia Kuklový dóm. Następnie obchodzimy kołem 27 metrową Letošníkovą Przepaść (nazwa pochodzi od Vlastimilá Letošníková, który w czasie odkrycia Jaskini spadł z wysokości 12 m i złamał nogę), przechodzimy przez Staré chodby i dochodzimy do pomieszczenia nazwanego Proškový dóm. Znajduje się tu jezioro sintrowe, w którym można zobaczyć Koněpruské růžice. Dalej zwiedzamy Pustý dóm, w którym zobaczymy kopie znalezionych tu kości zwierząt i ludzi. Kolejno przechodzimy przez Petrův dóm, z którego dostajemy się do Jaskini Petrboka, w której w 2007 roku odkryto przejście do nowej jaskini, gdzie znaleziono kości niedźwiedzia jaskiniowego sprzed 800 tysięcy lat. Zwiedzanie kończymy przechodząc spiralnymi schodami do najwyższego piętra i poprzez Mennicę wychodzimy z Jaskini.
Przystanki na trasie zwiedzania.
1 - Spallanzaniho jeskyně
2 - Síň U Varhan
3 - Marešova síň
4 - Letošníkova przepaść i Stará chodba
5 - Proškův dóm
6 - Pustý dóm
7 - Jeskyně Jaroslava Petrboka
8 - Górne piętro - Mennica
Udostępnienie.
Koněpruské jeskyně otwarte są dla turystów od 1 kwietnia do 31 października. Długość trasy zwiedzania wynosi 610 metrów. Czas przejścia około 60 minut. Ze względu na dużą ilość schodów w czasie zwiedzania (w sumie prawie 500 stopni, w tym 83 po spiralnych schodach) nie zaleca się wejścia osobom chorym i osłabionym. Dzieci poniżej 3 roku życia nie są wpuszczane do Jaskini. Ze względu na niską, stałą temperaturę wynoszącą 10,6 °C zaleca się zabranie ciepłego ubioru, bez względu na temperaturę panującą na zewnątrz.
Ścieżka dydaktyczna Zlatý kůň.
Ścieżka zaczyna się przy wyjściu z Jaskini i prowadzi turystów przez najciekawsze miejsca w okolicy. Zwiedzimy pomniki przyrody jakimi są wzgórze Złoty Koń oraz Kamieniołom Na Kobyle (cz. Lom na Kobyle). Cała ścieżka ma niecałe 3 km długości, ale warto przejść chociaż jej fragment. Pierwszy odcinek prowadzi na szczyt Złotego Konia, gdzie możemy cieszyć wzrok wspaniałymi widokami okolicy. Z wierzchołka schodzimy przez nieczynne kamieniołomy: Císařskí lom, Čertovy schody i Houbův lom. W przyszłości planuje się udostępnienie tych kamieniołomów dla ruchu turystycznego, w ramach projektowanego Geoparku. Wchodząc do Houbův lomu musimy być bardzo ostrożni, ponieważ jest to najtrudniejsza część trasy. Tutaj możemy poszukać różnych skamielin, których jest tu aż w nadmiarze i to co znajdziemy możemy zabrać do domu. Z tego kamieniołomu trasa prowadzi nas wzdłuż innych opuszczonych kamieniołomów u podnóża Złotego Konia. Po dotarciu do przystanku nr 7 możemy zejść ze szlaku i po 300 m dotrzeć do parkingu. Idąc dalej docieramy do opuszczonego w 1929 roku Kamieniołomu Na Kobyle, gdzie możemy zobaczyć jak natura potrafi opanować i zatrzeć ślady po działalności człowieka. Z tego kamieniołomu również można podziwiać piękne widoki. W północnej ścianie kamieniołomu znajduje się około 60-cio metrowy tunel, który można przejść bez latarki. Po wyjściu z tunelu szlak skręca na zachód i tym sposobem ponownie znajdziemy się na parkingu.
Legendy związane z Jaskiniami Koniepruskimi.
Legenda o pasterzu.
Pewnego dnia, gdy mały pasterz pasł owce na wzgórzu Złoty Koń, zauważył za górką słup dymu. Podszedł bliżej i zobaczył, że dym wydobywa się ze skalnej szczeliny. Odważnie wszedł do wnętrza. Zobaczył tam wielkiego brodacza z wielkimi wąsiskami siedzącego na ogromnym stosie pieniędzy. Pasterz dostał od niego kilka monet, ale pod warunkiem, że to co widział zatrzyma tylko dla siebie. Niestety jak tylko zbiegł na dół do wsi zdradził tajemnicę i wszystko rozpowiedział. I tak oto wszyscy wieśniacy, prowadzeni przez małego pasterza pobiegli na wzgórze w poszukiwaniu skarbu. Otworu w ziemi nie znaleźli i wszyscy zaczęli podejrzewać, że pasterz robi sobie z nich żarty i kłamie. Zabrali mu pieniądze i sprawili niezłe lanie, aby na przyszłość nie przychodziły mu do głowy takie głupie żarty.
Jest to stara, ludowa opowieść, która krążyła po okolicach od dawna. Odkrycie w 1950 roku jaskiniowej, tajnej mennicy rzuca nowe światło na tę opowieść i daje podstawy do jej uprawdopodobnienia. W czasie dokładnej eksploracji górnego piętra jaskini znaleziono tajne przejście prowadzące bezpośrednio do komory mennicy, w której ukrywali się średniowieczni fałszerze monet. Wejście to było zasłonięte dużym, okrągłym kamieniem.
Legenda o Złotym Koniu.
W pobliskim zamku, być może w Zamku Karlstejn mieszkała kiedyś bardzo zła i chciwa Pani. Pewnego razu Pani ta postanowiła zagrabić wielki skarb ukryty, ponoć, w okolicznych skałach. Jednakże na jej drodze stanął Duch. Zadaniem tego Ducha było strzec skarbu i wydać go tylko i wyłącznie osobie, która ma złote włosy i żelazną rękę. Pani postanowiła Ducha oszukać. Wysłała do Pragi rycerza, żeby zamówił dla niej i przywiózł do zamku złotą perukę i żelazną rękawicę. Kilka dni później, w czasie burzowej i niezwykle ciemnej nocy Pani wsiadła na konia i pogalopowała w kierunku skał. Fortel okazał się na tyle skuteczny, że ziemia się rozstąpiła a Pani wraz z koniem zniknęła w czeluściach. Jednakże, kiedy jedna ze służek wraz ze swoim silnym i wielkim narzeczonym zaczęli szukać swojej Pani, znaleźli ją w podziemiach jak całkowicie nieruchomo siedziała na swym koniu. Zarówno Pani jak i jej koń stali się złotym posągiem. Była to okrutna kara za jej chciwość. W pewnym momencie pojawił się Duch, który nie ukarał młodej pary. Duch widząc łączącą ich miłość obdarował ich skarbami. Stało się tak, ponieważ zauważył, że miłość połączyła złote włosy dziewczyny z żelaznym ramieniem chłopaka. Na pamiątkę złotego pomnika skrytego wśród skał wzgórze zostało nazwane Złoty Koń.
