Obszar turystyczny Jesioniki z Pogórzem - Jeseníky z pohori - Czeskie klimaty - okiem Polaka

Obszar turystyczny Jesioniki z Pogórzem.
(cz. Jeseníky z pohori).

Obszar turystyczny Jesioniki z Pogórzem (Jeseníky z pohori) jest częścią regionu turystycznego Morawy Północne i Śląsk (Severní Morava a Slezsko) i należy do województwa morawskośląskiego oraz częściowo do województwa ołomunieckiego.

Obszar turystyczny Jesioniki z Pogórzem obejmuje tereny Jesioniku Wysokiego i Niskiego, Gór Rychlebskich, Sněžníku Kralickiego oraz Zlatohorskiej i Hanušovickiej Vrchoviny. Dominantę stanowi Jesionik Wysoki z najwyższymi szczytami: Pradziad - 1491 m n.p.m. i Vysoká Hole - 1464 m n.p.m. Cały obszar wyróżnia się ogromną ilością różnorodnych form i systemów skalnych, które są często atrakcyjnymi celami wędrówek pieszych i rowerowych, a nierzadko są osnute legendami np. obwarowania skalne na Vozkovie, Petrove Kameny, Obři Skály u podnóża Šeráku, Městské Skály koło Šumperka czy Čertove Kameny koło Jesenika. Interesujący jest także wapienny grzbiet skalny na Velkim Špičáku pod Supíkovicami, grupy granitowych skał pod Smolnem, Venušine Miski, Borovy i Skálny Vrch. Jesioniki są ważnym obszarem występowania wód źródlanych, stanowią dział wodny między Morzem Bałtyckim i Czarnym. Największą i najobfitszą w wodę rzeką jest Běla, odprowadzająca wody z Jesioniku Wysokiego i Gór Rychlebskich. W Velkich Losinach, na ciepłych, siarkowych źródłach w Údolí Desnym już w 1522 r. zostało zbudowane uzdrowisko. W Bludovie podczas leczenia wykorzystuje się radioaktywne źródło siarkowe i lekko radioaktywne wody z okolic Jesenika, które zostały ujęte w XIX wieku w związku z rozwojem Instytutu Wodoleczniczego V.Priessnitze.

Oprócz sił przyrody krajobraz zmienia również człowiek. Jedną z największych ingerencji jest zbudowanie górnego zbiornika elektrowni wodnej Dlouha Stráň. W czasie lata Jesioniki są rajem dla turystów, ponieważ oferują nieprzebraną ilość szlaków o różnym stopniu trudności w wyjątkowo rozczłonkowanym terenie, oraz piękne widoki. Jesioniki są także idealnym miejscem na spędzenie urlopu zimowego. Wśród najbardziej znanych ośrodków sportów zimowych znajdziemy: Karlov, Červenohorskie Sedlo, okolice Pradziada i Ramzova. Ośrodki oferują wysokiej jakości trasy zjazdowe oraz dużą ilość doskonale przygotowanych szlaków dla biegaczy.

Główne atrakcje turystyczne obszaru.

Obszar Chronionego Krajobrazu - Jeseniki o powierzchni 740 km2 zajmuje niemal całe terytorium Jesioniku Wysokiego. Rozległy obszar z głębokimi lasami jest dzisiaj pokryty przeważnie wtórnym porostem świerkowym. Specyficzne warunki klimatyczne umożliwiły powstanie torfowisk z rzadkimi okazami flory. Największe północnomorawskie torfowisko z mnóstwem jeziorek znajduje się w Rezerwacie Przyrodniczym Rejviz i jest dostępne wyłącznie w lecie. Rezerwat znajduje się blisko gminy Zlaté Hory, której centrum szczyci się barokowym kościołem Wniebowstąpienia Marii Panny oraz barokowym budynkiem Starej Poczty, w której dziś znajduje się Muzeum Górnicze. W okolicy znajdują się ruiny kilku średniowiecznych zamków.
Do najważniejszych Rezerwatów Przyrodniczych obszaru zalicza się:
- Velka Kotlina - najcenniejszy obszar chroniony północnych Moraw,
- Petrovy Kameny - z pozostałościami szczytowych skalisk,
- Šerák-Keprník - najstarszy jesionicki rezerwat z dziewiczymi porostami na torfowiskach.
Cały masyw pozostał w stanie, w jakim nie znajduje się dziś żaden inny w Europie - nie jest przesycony ruchem turystycznym i jest idealnym terenem do uprawiania zarówno sportów letnich jak i zimowych.

Góry Rychlebskie (Rychlebské hory) tworzy zespół skał, zapadniętych w stosunku do Jesionika Wysokiego i Králickiego Sněžníka, ale wyniesionych ponad niższy teren w kierunku północno-wschodnim. Średnia wysokość waha się w okolicach 645 m n.p.m. Najwyżej położona jest platforma przy granicy państwowej ze średnią wysokością ponad 1100 m n.p.m. i z najwyższą górą Smrkiem - 1125 m n.p.m.

Uzdrowisko Dolní Lipová jest czynnym przez cały rok uzdrowiskiem klimatycznym. Zostało założone w 1829 r. Leczy się tu choroby skórne i zaburzenia metabolizmu.

Uzdrowisko w Velkich Losinach należy do najstarszych na Morawach. Już w XVI wieku zaczęły tu powstawać pierwsze zabudowania sanatoryjne.

Uzdrowisko Sanatoryjne Bludov do leczenia chorób nerek wykorzystuje siarkowe źródła termalne. Były one dobrze znane już w połowie XVI wieku. Centrum rehabilitacyjne należy do najbardziej cenionych w okolicy dzięki walorom swego źródła.

Priessnitzowe Uzdrowisko Sanatoryjne ma malownicze położenie na stokach Studničnego Vrchu, ok. 2 km od miasta Jesenik, na wysokości 620 m n.p.m., na najdalej na północ wysuniętym cyplu Śląska i Moraw. Zostało założone w 1922 r., kiedy V. Priessnitz kazał tu wybudować pierwszy Instytut Wodoleczniczy na świecie. W najbliższej okolicy tryska z ziemi ponad 60 źródeł mineralnych.

Uzdrowisko Karlova Studánka leży na wysokości 800 m n.p.m., na wschodniej stronie Pradziada. Las iglasty, otaczający ośrodek leczniczy posiada szczególny urok, a jego wyżej położone piętra mają charakter puszczański. Powietrze jest tu krystalicznie czyste, bez zanieczyszczeń, ponieważ leży daleko od obszarów przemysłowych. Na przekór umieszczeniu ośrodka na dużych wysokościach uzdrowisko ma, dzięki swemu położeniu, dość łagodny klimat podgórski, a jego ewenementem jest to, że nigdy nie występuje tu mgła.

Jaskinie Na Pomezí w 1965 r. zostały uznane za pomnik przyrody. Pod ochroną jest krasowy obszar na wapieniach krystalicznych z niezwykłymi, różnorodnymi, podziemnymi i powierzchniowymi zjawiskami geologicznymi. Słynny jest udostępniony system jaskiniowy z bogatą dekoracją naciekową. Jaskinia leży 2 km na północ od gminy Lipová-lázně. Chociaż system jaskiniowy znany był już od 1936 roku, to jednak jaskinia została przebadana w całości dopiero w 1949 r. Całkowita długość trasy dostępnej dla zwiedzających wynosi 530 m. Do najsłynniejszych części należy Ledový dóm, Dóm smutečni vrby, korytarz Řimských lázni, Klenotnice oraz Královsky komín.

Jaskinie Na Špičáku to podziemny labirynt, który leży niemal w jednej płaszczyźnie, a jego wnętrze jest stosunkowo suche i typowo uformowane. O istnieniu tych jaskiń wiedziano już w czasach historycznych, ponieważ znajdują się nad prastarą drogą handlową z Polski na Morawy i Śląsk. Świadczą o tym zachowane napisy na ścianach, na przykład wyryta data 1564, 1613 i szereg innych. Już w latach 1884-1885 jaskinie były dostępne dla zwiedzających, a w 1955 r. zyskały elektryczne oświetlenie. Do charakterystycznych, występujących w jaskiniach form należą korytarze o wyraźnie sercowym profilu.

Pałac Velké Losiny został wybudowany w czasach renesansu w kształcie litery U. Jego dominantę stanowi sześciokondygnacyjna, ośmioboczna wieża. Później zostały dobudowane jeszcze trzy, barokowe skrzydła. Pałac należał do rodu Žerotínów, a jest związany również z tzw. procesami czarownic, które przebiegały tu w XVII wieku. Możemy tu obejrzeć bogate zbiory obrazów, gobelinów i broni. Atrakcyjność obiektu podnosi także legenda o duchu "losinskiej białej damy".

Zamek Úsov powstał w drugiej połowie XIII wieku w stylu francuskiego kasztela. Pod koniec XVII w. na terenie zamku został zbudowany potężny, barokowy pałac. W jego pomieszczeniach od 1900 roku znajduje się Muzeum Leśnictwa i Łowiectwa. Muzeum jest wyjątkowe w skali Europy Środkowej.

Zamek Sovinec należał do zamków obronnych i strzegł drogi wiodącej z Ołomuńca na Śląsk. Zachowała się tu twierdza - rozległy kompleks zamkowy, który od XIV do XVII wieku przeszedł skomplikowaną przebudowę. W obiekcie znajduje się stała ekspozycja Szkoły Leśnej.

Pałac w Bruntalu ma obecnie wygląd monumentalnego, barokowego pałacu z XVIII wieku. Po roku 1620 stał się własnością zakonu rycerzy niemieckich. Jest to dwupiętrowy budynek o trzech skrzydłach stojący na trójkątnym dziedzińcu. Ściana od strony dziedzińca jest ozdobiona przepiękną, późnorenesansową arkadą, do strony zachodniej przylega doń wieża w kształcie graniastosłupa. W pałacu zachowane są oryginalne malowidła i wyposażenie, wystawione są kosztowne meble, broń i obrazy sławnych malarzy, natomiast pałacowa biblioteka ma ponad 20 tys. tomów książek.

Pałac Jánsky Vrch koło Javorníka jest monumentalnym budynkiem wznoszącym się na skale nad miastem. Nad jednolitym kompleksem budynków dominuje wieża zegarowa. Na zboczu od strony miasta są zachowane resztki średniowiecznego zamku z wieżami. Pałac należy do najlepiej zachowanych obiektów na Śląsku. Przechowuje bogaty zbiór mebli i przedmiotów artystycznych. Godne uwagi są gotyckie rzeźby: św. Barbary, św. Heleny i Marii Panny jak również ołtarz tablicowy w kaplicy pałacowej i galeria obrazów. Na specjalną uwagę zasługuje kolekcja fajek zawierająca unikalne eksponaty z całego świata.

Zakład Produkcji Twarożków w Lošticach dostarcza na rynek krajowy i za granicę jedyny, oryginalny ser produkowany w Republice Czeskiej. Pierwsza wzmianka o jego wyrobie pochodzi z XV wieku. Dziś tradycję tę kontynuuje firma A.W. z wykorzystaniem najnowocześniejszej technologii. W Lošticach można zwiedzić także Muzeum Firmy A.W. wraz z degustacją twarożków.

W Velkých Losinách znajduje się papiernia ręcznie produkowanego papieru, która jest najstarszą tego typu papiernią w Europie Środkowej. Została założona w 1596 roku, a do dziś robi się w niej papier zgodnie z dawnymi metodami. Materiał nabiera się na sita, potem się go suszy, zakleja i wygładza. Ten rodzaj papieru stosuje się w pracowniach konserwatorskich przy ratowaniu starych druków i jest chętnie używany do spisywania wyjątkowych dokumentów oraz umów, a czasami służy jako ekskluzywny prezent. Znajduje się tu również Muzeum Papiernictwa.

Zdjęcia z ogólnodostępnych źródeł internetowych.