Zamek Karlsztejn - Hrad Karlštejn - najsłynniejszy zamek w Czechach. - Czeskie klimaty - okiem Polaka

Przejdź do treści

Menu główne:

Zamek Karlsztejn - Hrad Karlštejn - najsłynniejszy zamek w Czechach.

Zamki i Pałace

Hrad Karlštejn - Położenie.

Zamek Karlsztejn - Hrad Karlštejn jest najsłynniejszym czeskim zamkiem i jednym z symboli Królestwa Czeskiego oraz jednym z piękniejszych zamków w Europie. Jest to jedna z największych atrakcji turystycznych Czech i jedyną jego wadą jest ... niesamowita popularność - w lecie to miejsce jest przepełnione turystami, sprzedawcami lodów i stoiskami z pamiątkami. Ten gotycki, XIV-wieczny zamek znajduje się w powiecie Beroun, 8 km na wschód od miasta Beroun. Dostać się do niego można z autostrady D5 łączącej Pragę z Pilznem zjeżdżając zjazdem nr 14 i jadąc dalej drogą nr 116 w kierunku miejscowości Karlštejn. Zamczysko jest malowniczo położone na wzgórzu, otoczone lasem i wstęgą pobliskiej rzeki Berounki.
Zamek Karlštejn został zbudowany w celu ochrony klejnotów królewskich - stąd jego cechy obronne. Początkowo zamek miał być miejscem odpoczynku jego założyciela - Karola IV, ale w trakcie budowy, która trwała ponad siedem lat, pomysł dotyczący funkcji obiektu zmieniał się. Zamek stał się miejscem złożenia czeskich i rzymskich klejnotów koronnych oraz cennych relikwii świętych. Za czasów Karola IV był on przede wszystkim reprezentacyjną siedzibą, oddaloną od stolicy kraju o jeden dzień jazdy konno. Spotykali się tu przedstawiciele europejskiej elity politycznej
.


Pokaż Republika Czeska na większej mapie

Szczególnie polecam wizytę na Zamku Karlštejn w dwóch terminach:
1-2 czerwca - w tych dniach orszak królewski z Karolem IV na czele i jego małżonką Eliszką, znów przechodzi tą samą drogą. 1 czerwca świta królewska rusza z Praskich Hradczan na Plac Staromiejski, a następnie przez pobliskie wsie do Dobřichovic, skąd 2 czerwca przechodzi wzdłuż rzeki Berounki i wkracza do Karlštejnu. Tam cesarz, ze swymi dworzanami i szacownymi gośćmi wstępuje na zamek, aby złożyć klejnoty w kaplicy w Wielkiej Wieży. Dworzanie, rycerze i lud biorą udział w licznych turniejach, zabawach, śpiewach i tańcach. Wieczór kończy przedstawienie teatralne - słynny czeski musical
"Noc na Karlštejnie”.
29-30 września odbywa się najważniejsza impreza kulturalna na Karlštejnie -
"Karlštejnskie winobranie", kiedy to podczas weekendu zamek i okolice ożywają blaskiem historycznych strojów, chrzęstem zbroi rycerskiej, ale przede wszystkim unoszącą się wonią wina z karlštejnskich winnic, oraz miodu pitnego i innych staroczeskich specjałów.

Więcej informacji dla turystów znajdziecie na oficjalnej STRONIE INTERNETOWEJ zamku.

Historia zamku.

W 1348 roku z polecenia króla czeskiego i cesarza Świętego Imperium Rzymskiego, Karola IV rozpoczęto budowę zamku Karlštejn na trzech poziomach wysokości. Najniższy stopień zajmowały pomieszczenia świeckie, zamieszkiwane przez cesarza, jego żonę i drużynę, które miały symbolizować sferę ziemską. Na drugim stopniu znajdował się kościół Marii Panny oraz połączona z nim wąskim korytarzem prywatna kaplica Karola IV, której patronką była św. Katarzyna, było to miejsce symbolizujące oczyszczenie. Najwyżej znajdowała się graniastosłupowa wieża z najświętszym, sakralnym pomieszczeniem zamku - kaplicą św. Krzyża, przedstawiającą niebiańską Jerozolimę. Budowlę zaprojektował francuski architekt Maciej z Arras.
W trakcie wojen husyckich Karlštejn stał się celem ataków husytów. W 1422 roku, kiedy to Prażanie nadaremnie oblegali obiekt ponad pół roku, umocnienie zamku spełniło swoje zadanie. Zamek ostrzeliwany był potężnymi, kamiennymi kulami, płonącymi beczkami ze smołą i beczkami wypełnionymi różnego rodzaju odpadkami, w tym fekaliami sprowadzanymi z praskich kloak. Pod koniec XV wieku przeprowadzono zmiany w stylu późnego gotyku, przebudowano wieżę kościelną, przez co sylwetka zamku nabrała innego kształtu. Wkrótce zamek stracił na znaczeniu i powoli zaczął popadać w ruinę.
W okresie rudolfińskim, w latach 1578-1597, nastąpiły liczne remonty i przebudowy w stylu renesansowym. W 1625 roku cesarz Ferdynand II zniósł statut Karlštejnu i przekazał zamek razem posiadłościami swej małżonce, Eleonorze, jako wiano i majątek przysługujący królowym. Później cesarzowa Maria Teresa podarowała go Stowarzyszeniu Szlachcianek. Stowarzyszenie umieściło na zamku administrację gospodarczą dóbr.
Dopiero pod koniec XVIII wieku doceniono historyczne znaczenie Karlštejnu. Zdecydowano się na odbudowę zamku z purystycznym zachowaniem dotychczasowego stylu gotyckiego, rozpoczęto ją w 1887 roku pod okiem architekta Josefa Mockera. Niektóre obiekty zamku zostały więc odrestaurowane, inne odbudowano na nowo, zamek uzyskał swój wcześniejszy wygląd i w 1910 roku został udostępniony zwiedzającym
.

Zwiedzanie.

Główną atrakcją turystyczną i najcenniejszą oraz najbardziej reprezentacyjną częścią zamku jest kaplica Świętego Krzyża (kaple sv. Kříže) znajdująca się w Wielkiej Wieży (Velká věž) z bogatym, przypominającym bizantyjskie, wystrojem wnętrza. Sklepienia zdobione są kamieniami półszlachetnymi, ułożonymi w kształcie krzyża (około 2200 szlifowanych kamieni). Wewnątrz również unikatowy zbiór 129 (początkowo 130) obrazów na drewnie, wykonanych w większości przez Mistrza Teodoryka, nadwornego malarza Karola IV. Przedstawiają one idealne lub prawdopodobne wizerunki świętych, świętych papieży i biskupów, świętych władców i nauczycieli kościelnych. Nad ołtarzem znajduje się nisza zamknięta złoconą kratą, w której złożone były rzymskie insygnia koronacyjne i relikwie. Sklepienie przedstawia niebo z księżycem, słońcem i pięcioma znanymi wtedy planetami. Ciekawostką jest pierwsza w Europie zamkowa toaleta w postaci drewnianej przybudówki (wykuszu) na szczycie wieży. Podłoga została wykonana w taki sposób, aby fekalia mogły swobodnie spadać ze szczytu wieży. Gdy wieża była oblegana przez wrogie armie, królewscy żołnierze i dworzanie załatwiali swoje potrzeby bezpośrednio na głowy wrogich żołnierzy.
Ze zwiedzaniem kaplicy Św. Krzyża wiążą się dwie ważne informacje: po pierwsze jest ona dostępna dla turystów tylko w okresie od 1 czerwca do 31 października, po drugie do kaplicy wpuszcza się zaledwie 15-20 osób na godzinę. Aby móc zwiedzić tę kaplicę trzeba dokonać rezerwacji.

Zwiedzanie odbywa się na trzech, różnych trasach zwiedzania, zwanych tu okruhami.
I okruh obejmuje: Salę Dworską, Salę Rycerską, Dziekankę, prywatną komnatę cesarską, Salę Audiencyjną, Salę Przodków, Salę Biesiadną oraz Skarbiec i Skarbnicę w Wieży Mariackiej - zwiedzanie trwa około 60 minut.
II okruh obejmuje: Kaplicę Wniebowzięcia NMP z Wieży Mariackiej, Kaplicę św. Katarzyny, Zakrystię, Lapidarium Wielkiej Wieży, klatkę schodową Wielkiej Wieży, galerię zamkową, muzeum zamkowe, Kaplicę św. Krzyża - zwiedzanie trwa około 100 minut.
III okruh obejmuje: całą Wielką Wieżę, ale bez Kaplicy św. Krzyża, w programie również ekskluzywny widok na okolicę z najwyższego miejsca na zamku - zwiedzanie trwa około 40 minut
.

Wnętrza.

Wieża Studzienna - na prawo od kasy prowadzą w dół schody, którymi dochodzi się do Wieży Studziennej. Znajduje się tu zabytkowe, drewniane koło, które w ruch wprawiały nogami dwie osoby i za pomocą, którego wyciągano wiadro z wodą. Wewnątrz można zerknąć przez kratę w otchłań zamkowej studni, dzieła specjalistów z Kutnej Hory (78 m głębokości, dzięki oświetleniu widać całą). Dawniej doprowadzano wodę do studni z potoku pod zamkiem, ponoć dwukrotnie w roku, za pomocą pogłębionego kanału. Pomimo tego, że pierwotnie studnia była raczej rodzajem zbiornika, to dzisiaj w jej wnętrzu stale znajduje się woda o głębokości około 10 metrów. Schodki wiodą na mury, z których szerokokątnym obiektywem można zrobić doskonałe zdjęcie zamku.
Sala Dworska - ściany i strop sali, w której odbywały się zgromadzenia królewskiej świty, zostały w XIV wieku ocieplone boazerią.
Sala Rycerska - między oknami znajdują sie szafy, w których rycerze przechowywali swoją broń. Drzwi szaf zdobią malowane znaki i imiona rycerzy. Od wschodu Salę zamyka Kaplica św. Mikołaja. Łuk Kaplicy zdobią zabytkowe malowidła.
Prywatna komnata cesarska - w pomieszczeniu z kaplicą zamieszkiwał cesarz i jego syn Wacław. W cesarskiej sypialni powieszono, w celu jej ocieplenia, luksusową draperię. W komnatach można oglądać marmurową figurę Madonny z początku XIV wieku, którą Karol IV otrzymał we Francji oraz podróżny ołtarzyk autorstwa malarza włoskiego Tommasa da Modena.
Sala Audiencyjna - ściany oraz strop Sali wyłożone są drewnianymi kasetonami. Część z tych kasetonów jest autentyczna i pochodzi z czasów Karola IV. W tej Sali cesarz przyjmował gości siedząc na wielkim tronie umieszczonym pomiędzy dwoma ogromnymi oknami. Słońce świeciło bezpośrednio w twarze dworzan, pozostawiając króla w cieniu i dodając mu majestatu. Dzięki temu nikt nie mógł dostrzec emocji na twarzy cesarza a on mógł nawet spać podczas audiencji - nikt by tego nie zauważył.
Sala Przodków - główna, reprezentacyjna sala Pałacu Cesarskiego ozdobiona była malowidłami ściennymi przedstawiającymi, zgodnie z życzeniem Karola IV, jego prawdziwych i fikcyjnych przodków.
Skarbiec Wieży Mariackiej - oglądać tu możemy unikatową kolekcję kościelnych ornatów, fragmenty kolczug i zbroi płytowych, głowę krokodyla uważaną za głowę smoka zabitego przez św. Jerzego oraz antyczne gemmy.
Skarbnica Wieży Mariackiej - możemy tu zobaczyć kopię niektórych części wyposażenia Kaplicy św. Krzyża (obrazy tablicowe, renesansowe intarsjowane szafy, replikę korony św. Wacława).
Kaplica Wniebowzięcia NMP - wnętrze ozdobione jest rzadkimi malowidłami ściennymi, przedstawiającymi sceny z Apokalipsy.
Kaplica św. Katarzyny - ściany Kaplicy są bogato wyłożone półszlachetnymi kamieniami. Niezwykłą wartość artystyczną ma malowidło we wnęce ołtarza i przedstawiające cesarza Karola IV wraz z trzecią żoną, Anną Świdnicką. Zachowały się tu malowidła ścienne głów narodowych patronów.
Lapidarium Wielkiej Wieży - pierwotnie pomieszczenia te służyły do magazynowania przedmiotów potrzebnych do obrony zamku. Obecnie znajdują się tu głównie kule armatnie będące pamiątkami po oblężeniach zamku.
Klatka Schodowa Wielkiej Wieży - ozdobiona jest z obu stron malowidłami ściennymi przedstawiającymi sceny z życia św. Ludmiły oraz sceny z legendy o św. Wacławie. Na stropie znajdują się namalowane postacie aniołów grających na różnorodnych instrumentach.
Kaplica św. Krzyża - największa chluba Karlštejnu. Kaplica zwieńczona jest dwoma sklepieniami krzyżowymi i pośrodku przedzielona misterną, złoconą kratą. Bogato zdobiony strop Kaplicy przedstawia niebo z dziesiątkami gwiazd, księżycem i słońcem. Ściany ozdobione są polerowanymi kamieniami półszlachetnymi ułożonymi w kształt krzyży i osadzone w złoconym, stiukowym pasie z motywami heraldycznymi. Nad tym pasem umieszczone są wspaniałe obrazy tablicowe o uniwersalnym znaczeniu i nie mające swojego odpowiednika na całym świecie
.

Wszystkie zdjęcia wnętrz zostały zapożyczone z przewodnika po zamku lub z zasobów internetu, w tym oficjalnej strony internetowej.

Legenda o psiej wierności.

W XIV wieku nad rzeką Berounką powstał zamek o nazwie i sławie, jaką miał władca, który go zbudował - król Czech i cesarz rzymski Karol IV. Ten, bodajże najpiekniejszy czeski zamek, owiany jest wieloma mitami i legendami z czasów Karola IV i jego syna Wacława IV. Spośród najsłynniejszych jest legenda o psiej wierności. Wróćmy, więc na moment do czasów Karola IV ...
Po śmierci szlachetnego monarchy Karola IV, na tronie zasiadł jego syn Wacław IV. Były to jednak czasy bardzo burzliwe i nowy król często musiał skrywać się na zamku Karlštejn. Na zakmu przebywał, podobnie jak na innych czeskich zamkach, śpiewak grający na lutni, który zabawiał rodzinę królewską. Nie był to jednak zwykły śpiewak, był to niewidomy starzec ze swoim wiernym towarzyszem - psem. Pewnego razu, po niezwykle gorącym dniu powoli nadciągał zmierzch. Na zamku było sporo ludzi, a panowie właśnie wrócili z polowania. Tego wieczoru zusiadł stary Beneš na dziedzińcu i cicho grał na lutni. Polowanie zorganizowane na cześć brunszwickiego księcia zakończyło się bogatymi łowami i powoli wszyscy szykowali sie do wieczornej uczty. Po zachodzi słońca panowie poszli do pałacu, a dziedziniec ucichł. Brunszwicki książę również udał się do swej komnaty, ale po zamku błądził jego komornik. Czekało go trudne zadanie, bowiem w obliczu katastrofy finansowej księstwa, obiecał zabić swego księcia. Krążąc tak rozmyślał nad sposobem dokonania zbrodni. Mógł swojemu władcy podać zatruty napój, nikt wtedy nie szukałby w nim winnego. Kiedy tak krążył po dziedzińcach zauważył niewidomego śpiewaka za swoim wiernym psem. Podszedł do niego i ostrymi słowami nakazał głośniejszą grę. Usłyszał to król Wacław i przywołał Beneša do swoich komnat, gdzie śpiewak cały wieczór zabawiał królewskich gości. Kiedy zakończył wzruszajacą pieśń o psiej wierności i ludzkiej niewdzięczności, brunszwicki książę zaprosił go do stołu.
"Nalej nam wina !!!" - zakrzyknął brunszwicki książę do swojego komornika. To był ten właśnie moment. Komornik szybkim ruchem wsypał do kielicha truciznę i w napięciu czekał na efekt jej działania. Książę jednak podał puchar starcowi - "Napij się, swoją piękną grą zasłużyłeś na kielich dobrego wina". Beneš z podziękowaniem wziął kielich i już miał się napić, kiedy to jego wierny pies w okamgnieniu skoczył i wytrącił mu puchar z ręki. Wino rozlało się po całej podłodze, a pies szybko je zlizał, po czym padł martwy. Pieśniarz głaszcząc konającego przyjaciela rzekł do księcia - "Mój panie, to wino było zatrute i miało przynieść ci śmierć." Po tych słowach zapanowała grobowa cisza, a książę spojrzał tylko na swego komornika. Komornik długo tego spojrzenia nie wytrzymał i szybko zaczął uciekać w kierunku schodów. Zatrzymali go dwaj rycerze, po czym został osadzony w więzieniu. Już następnego dnia dokonał żywota w rękach kata. Beneš natomiast opuścił zamek wraz ze świtą brunszwickiego księcia. Niestety tak bardzo tęsknił za swoim czworonożnym przyjacielem, że nie doczekał końca drogi i zmarł ze smutku w okolicach Litoměřic.

Filmik z przelotu dronem nad zamkiem.
Niestety nie mój, znaleziony na YT.

Filmik z przelotu dronem nad zamkiem.
Niestety nie mój, znaleziony na YT.

Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego